Piece Details
Artist: Stanisław Ignacy Witkiewicz - Witkacy
Lived: 1885 - 1939
Title: Portret kobiety, 9 VIII 1938
Dimensions: 69,0 x 49,0 x
Tools: pastel
Surfaces: paper
Signed: Yes
Provenance:
Warszawa, kolekcja prywatna
Description:
Poszukujący swojej artystycznej drogi Witkacy w latach dwudziestych opracował koncepcję Czystej Formy, która negowała realizm i naturalizm w sztuce. Według artysty treść dzieła miała mieć niewielkie znaczenie i mogła być zupełnie dowolna, natomiast istotnym składnikiem stawała się forma. Jej dziwność, nieliniowość i brak harmonii miały wstrząsnąć odbiorcą, skonfrontować go z nieznanym i zmusić do głębszych przeżyć. Teorie te nie zostały przyjęte ze zrozumieniem przez środowisko artystyczne, Witkacy czuł się w związku z tym wypchnięty poza jego margines i rozgoryczony. Dał temu wyraz w powieści „Pożegnanie jesieni” (1925) pisząc: „Minęły czasy metafizycznej absolutności sztuki. Sztuka była dawniej jeśli nie czymś świętym, to w każdym razie „świętawym” – zły duch wcielał się w ludzi czynu. Dziś nie ma w kogo – resztki indywidualizmu życiowego to czysta komedia – istnieje tylko zorganizowana masa i jej słudzy. Od biedy zły duch przeniósł się w sferę sztuki i wciela się dziś w zdegenerowanych, perwersyjnych artystów. Ale ci nikomu już nie zaszkodzą ani pomogą: istnieją dla zabawy ginących odpadków burżuazyjnej kultury”. W tym samym roku zrezygnował zupełnie z malarstwa sztalugowego i założył Firmę Portretową „S.I.Witkiewicz”. Dla swoich klientów opracował szczegółowy Regulamin. Portrety malowane pastelami i kredkami na papierze podlegały surowej typologii. Nierzadko powstawały pod wpływem silnie odurzających leków, alkoholu i narkotyków a sam artysta dokumentował swój stan firmując prace specjalnym autorskim kodem. Różnorodność portretów stworzonych przez Witkacego jest ogromna. Fantazja i poczucie humoru z jakimi operował artysta powodują iż każdy z nich jest wyjątkowy. Działalność portretowa ekscentrycznego artysty jakim niewątpliwie był Stanisław Ignacy Witkiewicz przyniosła mu sławę i uznanie i zaliczana jest do jednego z najdłużej trwających cyklów malarskich w historii polskiej sztuki nowoczesnej. W latach 30. stworzył Witkacy serię portretów w typach B i E (bądź mieszanych B+E) charakteryzujących się realizmem niemalże fotograficznym. Ze szczególną emfazą potraktowane są oczy modeli zarówno dorosłych jak i dzieci. Widoczne jest to w oferowanym Portrecie, który skupia w sobie wszystkie charakterystyczne dla tego gatunku cechy. Portret kobiety wykonany w sierpniu 1938 r. bardzo dobrze spełnia te założenia, choć artysta nieco urozmaicił dość typowy wizerunek wprowadzając nietypowe lekko jaskrawe tło rozświetlające głowę i ramiona modelki. Staranne opracowanie głowy oraz włosów ułożonych w misterne pukle, podobnie jak powiększenie oczu o nieruchomym, jakby „szklanym” spojrzeniu to cechy charakterystyczne dla portretów wykonywanych przez Witkacego w 2. połowie lat trzydziestych, kiedy modę kształtował rodzący się wówczas kult gwiazd filmowych oraz ich fotosy.
Created: 23-04-2025 22:09