Piece Details
Artist: Eugeniusz Zak
Lived: 1884 - 1926
Also known as: E Zak, E. Zak
Title: Pijący chłopiec, 1925
Year: 1925
Dimensions: 65,0 x 46,0 x
Tools: oil
Surfaces: canvas
Signed: Yes
Provenance:
Warszawa, kolekcja prywatna
Reproduced:
Brus-Malinowska B., Eugeniusz Zak, 1884-1926 [katalog wystawy], wyd. Muzeum Narodowe w Warszawie, Warszawa 2004, s. 170, kat. 243.
Description:
Pijący chłopiec, namalowany w 1925 roku, należy do najważniejszego cyklu w twórczości Eugeniusza Zaka. Seria prac namalowanych w ostatnich latach przed śmiercią charakteryzuje się przedstawieniami pojedynczych anonimowych postaci utrzymanych w melancholijnym duchu. W śród nich są cyrkowcy, zadumani włóczędzy, muzycy, uchwycone jakby w tańcu nostalgiczne postaci kobiet. Motyw pijącego chłopca należy do wyjątkowych gdyż pojawia się na ostatnich obrazach artysty, który zmarł na początku 1926 roku. Podejmowana tematyka mogła mieć w przypadku Eugeniusza Zaka, malarza intelektualnie przynależącego bardziej do ówczesnego kosmopolitycznego środowiska francuskiego niż polskiego, związek z panującym wówczas neohumanizmem. Nie bez znaczenia na postawę artysty miała tradycja uwieczniania postaci z marginesu społeczeństwa – żebraków, alkoholików, cyrkowców, w kontekście której tworzyli tacy malarze jak chociażby Watteau czy Toulouse-Lautrec. Prezentowane płótno – jak twierdzi w swej ekspertyzie Barbara Brus Malinowska – „jest jedną z wersji „Pijącego chłopca”. Najbardziej znaną i najczęściej reprodukowaną w literaturze dotyczącej twórczości Zaka jest praca (o wymiarach 91 x 61 cm) znajdująca się w kolekcji Albright-Knox Art Gallery w Buffalo, NY USA (repr. W: M. Rola, Eugeniusz Zak 1884- 1926, „Pro Arte” summer 1987, s. 12). Jest ona też reprodukowana w monografiach Zaka: M. Gauthiera (Paris 1927, s. 16 nlb. Dat. 1926), S. Zahorskiej (Warszawa 1927, il. 28 nlb.), na okładce katalogu wystawy dzieł Zaka w galerii S. Salza w Kolonii w 1925 r. […]. Z danych historycznych wynika, że istniały też inne wersje tej kompozycji. Jedną z nich można znaleźć w zbiorach Muzeum Narodowego w Poznaniu (nr inw. Mp 2568, wym. 93 x 60 cm; zakupiona przez Muzeum w Pary żu w 1977 roku). Wymienione wyżej prace posiadają zbliżone wymiary, niemal identyczne kompozycje, różnią się jednak kolorystyką, użyciem drobnych detali, miejscem położenia sygnatury. Omawiany obraz byłby więc trzecią, znaną wersją „Pijącego chłopca” […] Wszystkie wersje „Pijącego chłopca” powstały w 1925 roku – reprezentują więc ostatnią fazę twórczości Zaka: jego zainteresowanie kolorem (mocnym, często dysonansowanym), stosowanie różnorodnych, kontrastujących ze sobą faktur, budowanie malarskiej przestrzeni kulisowo ujętymi płaszczyznami barwnymi”. Eugeniusz Zak pozostaje jednym z najciekawszych twórców, który funkcjonując w dobie kierunków awangardowych dążył do połączenia zamiłowania do klasycznej sztuki dawnej, z poszukiwaniami nowoczesnej formy, co ostatecznie przesądziło o niepowtarzalnym stylu jego obrazów.
Created: 23-04-2025 22:09