Piece Details
Artist: Aleksander Gierymski
Lived: 1850 - 1901
Also known as: A. Gierymski, A Gierymski
Title: Mały Sąd Ostateczny wg P.P. Rubensa, 1868
Year: 1868
Dimensions: 50,2 x 32,0 x
Tools: oil
Surfaces: canvas, cardboard
Signed: Yes
Provenance:
Warszawa, kolekcja prywatna (od pocz. XX w.)Wiedeń, kolekcja prywatna
Description:
Aleksander Gierymski namalował obraz „Sąd ostatecznywgP.P. Rubensa”w 1868 roku. W maju tego samego roku ziściło się marzenie Aleksandra o rozpoczęciu nauki w słynnej akademii monachijskiej. Dołączył tam do starszego brata – Maksymiliana. Przyjazd do stolicy Bawarii opisuje w listach młody Gierymski niezwykle entuzjastycznie. Zwłaszcza pierwsze zetknięcie się ze sztuką zgromadzoną w dwóch potężnych instytucjach jaką ówcześnie były Alte i Neue Pinakothek z ich ogromnymi zbiorami malarstwa. W liście do swego mecenasa Henryka Szaniawskiego z dnia 28 maja 1868 roku Aleksander pisał: „zaraz drugiego dnia, a była to niedziela, pierwszą rzeczą przyszło mi udać się do obu Pinakotek. Naprzód wybrałem Nową. Nie potrzebuję Panu opisywać wrażenia, jakiego doznałem stanąwszy przed obrazem Kaulbacha, takim [jak] Zburzenie Jerozolimy, najlepszą pracą Pilotego (…) Tego samego dnia byłem także i w Pinakotece Starej. Dziwna to rzecz; tak samo mnie jak i brata , jak i wszystkich innych, naprzód uderzyła Pinakoteka Nowa z jej dziełami i nie było dnia, żebym potem choć pół godziny nie przeznaczył na przepatrzenie się jakiemu obrazowi. Dzisiaj bardzo rzadko tam zachodzę; za to również często bywam w Pinakotece Starej, która ma bez porównania daleko większą wartość i ma być po drezdeńskiej pierwsza, a może nawet równa nawet co do wartości dzieł sztuki” (Starzyński L., Stępień H., Maksymilian i Aleksander Gierymscy. Listy i notatki, wyd. PAN, 1973, ss. 30 – 31). To właśnie w Starej Pinakotece miał okazję spotkać się z dziełem jednego z największych malarzy XVII wieku.„Mały” Sąd OstatecznyPetera Paula Rubensa powstał ok. 1620 roku w Antwerpii. W 1806 został dołączony do kolekcji Alte Pinakothek- muzeum sztuki w Monachium. Dynamiczna kompozycja obrazu przedstawia wir ciał wiernych i niewiernych, których rozgraniczająca gra światła i cienia zaintrygowała młodego Gierymskiego do tego stopnia, że z kwestii tej uczynił główny kierunek swoich późniejszych poszukiwań. W czasie krótkiego okresu twórczego to właśnie światło odegrało główną rolę w malarstwie artysty. „… Gierymski w rozmowach o malarstwie […] powracał nieustannie do światła. Przedmiot, kompozycję, „sentyment”, linię, barwę zdawał się traktować jako rzeczy wstępne, przygotowawcze, których znajomość w rzemiośle malarskim rozumie się sama przez się. Całą natomiast uwagę miał, zdało się, wytężoną na światło, na jego zmiany, kombinacje, oddziaływania wzajemne, przelewania się i stapiania” – pisał w 1901 roku Z. Przesmycki we wspomnieniu o Aleksandrze Gierymskim („Chimera” 1901, t. 1, z. 2).
Created: 23-04-2025 22:09